Για την ευκαιρία να μετατραπεί η Ελλάδα σε hub παραγωγής φαρμάκων διεθνώς μιλά ο κ Δημήτρης Δέμος, Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας ΠΕΦ και Διευθύνων Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος της DEMO ABEE σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Βήμα. Κινητήριος μοχλός οι επενδύσεις ύψους 1,2 δις. ευρώ που έχουν δρομολογήσει οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες σε ορίζοντα τετραετίας, οι οποίες εκτός από αναπτυξιακή ώθηση στον κλάδο προσδίδουν πολλαπλασιαστική αξία στα δημόiτα έσοδα στο ΑΕΠ της χώρας και στην αγορά εργασίας. Σχετικά με το clawback τόνισε ότι παρότι έχουν αρχίσει να γίνονται βήματα εξορθολογισμού η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δεν αντιμετωπίζεται επί ίσοις όροις σημειώνοντας επιπλέον ότι είναι μονόδρομος η επίλυση της υποχρηματοδότησης της φαρμακευτικής δαπάνης.
- Κύριε Δέμο, έχετε δημόσια αναφερθεί στις επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Τι αφορούν και ποια η αξία τους για την ελληνική οικονομία;
Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι ένας από τους λίγους κλάδους της εγχώριας βιομηχανίας που επενδύουν συστηματικά και με ένταση. Σήμερα επενδύουμε 1,2 δισ. ευρώ σε έργα που αναμένεται να ολοκληρωθούν σε ορίζοντα τετραετίας και περιλαμβάνουν την κατασκευή 12 νέων εργοστασίων 32 νέων μονάδων παραγωγής και 16 νέων ερευνητικών τμημάτων. Οι επενδύσεις αυτές όμως δεν είναι σημαντικές μόνο λόγω της αναπτυξιακής ώθησης που δίνουν στη φαρμακοβιομηχανία. Έχουν παράλληλα πολλαπλασιαστική αξία στα δημόσια έσοδα στο ΑΕΠ της χώρας, στην αγορά εργασίας με τη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ έχει δείξει ότι για κάθε € 1 εκατ. που επενδύεται για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων η ανταποδοτικότητα της επένδυσης αγγίζει το 86%, ενώ η αύξηση των εσόδων του Δημοσίου, αντιστοιχεί στο 22,5% της επενδυτικής δαπάνης. Η λειτουργία των νέων μονάδων συμβάλλει στο ΑΕΠ σε ποσοστό 129% της επενδυτικής δαπάνης.
Συγχρόνως όμως πρόκειται για επενδύσεις εθνικής σημασίας. Μέσω των επενδύσεων αυτών διασφαλίζεται η επάρκεια φαρμάκων στην Ελλάδα και αναβαθμίζονται οι παρεχόμενες υπηρεσίες περίθαλψης για τους ασθενείς. Επιπλέον, ενισχύεται η θέση της Ελλάδας καθώς μέσω της ενίσχυσης της παραγωγής και ερευνητικής δραστηριότητας της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας η χώρα μας γίνεται πυλώνας της επάρκειας και αυτάρκειας σε φάρμακα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο
- Το Ταμείο Ανάκαμψης συμβάλλει στην υλοποίηση του επενδυτικού σας σχεδιασμού;
Η Ελλάδα έχει μια μοναδική ευκαιρία, να πραγματοποιήσει μέσω των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου. Για να γίνει αυτό πρέπει τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης να κατευθυνθούν σε κλάδους της ελληνικής οικονομίας που έχουν προστιθέμενη αξία. Στο πλαίσιο αστό η ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι λογικό να πρωταγωνιστεί στις επενδύσεις μέσω του Ταμείου. Σήμερα έχουν ήδη εγκριθεί 53 επενδύσεις ύψους περίπου 520 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της δράσης «Μεταρρύθμιση του συστήματος clawback & συμψηφισμός του με ερευνητικές και επενδυτικές δαπάνες» με το 85% των έργων αυτών να υλοποιούνται από ελληνικές εταιρείες.
- Ποια η εξαγωγική δυναμική της φαρμακοβιομηχανίας και πώς επηρεάστηκε από την πανδημία;
«Είχαν αναφερθεί ελλείψεις στην Ευρώπη εξαιτίας των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία εξάγει ποιοτικά φάρμακα πρώτης γραμμής σε πάνω από 140 χώρες του εξωτερικού με το ελληνικό φάρμακο να αποτελεί το δεύτερα σε αξία εξαγώγιμο προϊόν της Ελλάδας Είναι συνεπώς εμφανής η συμβολή μας στη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Αυτή η μείωση μάλιστα δεν αφορά μόνο τα τελευταία δύο χρόνια. Έχουμε στηρίξει την ελληνική οικονομία και σε χαλεπούς καιρούς. Τη δεκαετία 2010-2019 ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του κλάδου φαρμάκων σημείωσε αύξηση 7,5% ενώ οι εισαγωγές για τον ίδιο κλάδο μειώθηκαν σημαντικά. Αυτό συμβαίνει γιατί η ελληνική φαρμακοβιομηχανία πατά σε γερά θεμέλια λόγω της ισχυρής εγχώριας παραγωγικής βάσης. Γι’ αυτό την περίοδο της πανδημίας, ενώ σε πολλές χώρες παρουσιάστηκαν ελλείψεις σε φάρμακα πρώτης γραμμής στην Ελλάδα καλύψαμε αδιάλειπτα τις ανάγκες άνω των 3 εκατ. ασθενών. Και όχι μόνο αυτό, αλλά συγχρόνως καλύψαμε ανάγκες σε φάρμακα και σε χώρες του εξωτερικού μέσω εξαγωγών. Οι επενδύσεις που υλοποιούνται σήμερα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης συμβάλλουν συνεπώς στην περαιτέρω ενίσχυση της θέσης της χώρας μας, όχι μόνο γιατί θωρακίζεται η επάρκεια φαρμάκων στην ελληνική αγορά, αλλά και γιατί μετατρέπουμε την Ελλάδα σε hub παραγωγής φαρμάκων διεθνώς.
- Έχετε επανειλημμένα μιλήσει για το clawback. Πώς επηρεάζει τη λειτουργία των ελληνικών Φαρμακοβιομηχανιών;
Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δεν αντιμετωπίζεται επί ίσοις όροις παρά το γεγονός πως αποτελεί την ατμομηχανή ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία που σας ανέφερα. Η άμεση και έμμεση φορολογία οδηγεί στην αφαίμαξη του 70% του κύκλου εργασιών του κλάδου. Αντιλαμβάνεστε πως τα κεφάλαια αυτά θα μπορούσαν να επανεπενδυθούν με πολλαπλασιαστικά οφέλη. Επιπροσθέτως δημιουργούνται προσκόμματα στην υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος ύψους 1,2 δις. ευρώ. Σε καμία δυτική χώρα δεν υπάρχουν τέτοιου είδους επιβαρύνσεις, αντιθέτως η φαρμακευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινείται στην κατεύθυνση παροχής κινήτρων στις φαρμακοβιομηχανίες προκειμένου να επαναπατριστεί η παραγωγή φαρμάκων σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ωστόσο γίνονται βήματα στη σωστή κατεύθυνση, όπως ο πρόσφατος συμψηφισμός μικρού μέρος του clawback με επενδύσεις του κλάδου που οδήγησε στην κατάθεση επενδυτικών σχεδίων εκατομμυρίων ευρώ.
Δεν επαρκεί ο προϋπολογισμός της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης
- Μιας και μιλήσατε για μεταρρυθμίσεις ποιες πρέπει να υιοθετηθούν στον κλάδο φαρμάκου. Έχετε αναφερθεί στην υποχρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης στο παρελθόν.
«Εκτός από τον εξορθολογισμό της υπέρμετρης φορολόγησης, η αγορά φαρμάκου στη χώρα μας τα τελευταία δέκα χρόνια έχει απορρυθμιστεί. Η εισαγωγή φίλτρων στο πλαίσιο του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης θα φέρει αποτελέσματα πρωτίστως στα κρατικά έσοδα καθώς θα αντιμετωπιστεί το μεγάλο ζήτημα της υπερσυνταγογράφησης. Παραμένει όμως μείζον πρόβλημα ο προϋπολογισμός της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης που παραμένει καθηλωμένος σε πολύ χαμηλά επίπεδα εδώ και μια πενταετία και δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών των ασθενών Την ίδια στιγμή οι ανάγκες των ασθενών έχουν αυξηθεί κατά 35 και το σωρευτικό κόστος νέων θεραπειών είναι άνω του 1 δισ. ευρώ. Το αποτέλεσμα είναι να επιβαρύνονται δυσανάλογα οι εγχώριες βιομηχανίες φαρμάκου που διαθέτουν φθηνά και ποιοτικά φάρμακα έναντι των ακριβών νέων θεραπειών. Αν θέλουμε να έχουμε όμως ισχυρή εγχώρια φαρμακοβιομηχανία είναι μονόδρομος η επίλυση της υποχρηματοδότησης και η δίκαιη κατανομή του προϋπολογισμού.»